Luka dook tijdens haar masterscriptie, voor de opleiding Gender & Sexuality aan de UvA, in het onderwerp menstruatiearmoede. Lastig onderwerp, want hoe onderzoek je iets waar niet over wordt gesproken? Om meer inzicht te krijgen nam ze contact op met Stichting Armoedefonds. Wat begon als een onderwerp voor haar onderzoek leidde tot een inzamelingsactie waarbij ze €400aanmenstruatieproducten ophaalde.Met behulp van donaties en geldbedragen van vrienden, familie en onbekenden wist ze een grote doos te vullen van bijna 13 kilo.
Taboe en schaamte
Menstruatie en armoede. Twee onderwerpen waar helaas nog te weinig over gepraat wordt, zegt Luka: “Menstrueren blijkt een lastig onderwerp om het over te hebben. Ook informatie en hulp hierover krijgen is niet gemakkelijk. En dat is gek want voor de helft van de bevolking is menstrueren de normaalste zaak van de wereld. Helaas wordt ongesteld zijn vaak nog gezien als iets vies en iets wat je voor jezelf houdt. Ook gaan meisjes en vrouwen stiekem naar het toilet om hun producten te verwisselen. Het is schandalig dat we op deze manier naar menstruatie kijken.”
Luka vervolgt: “Ook is er een gebrek aan kennis om over menstruatie en armoede te praten. Door hierover te zwijgen blijft het onderwerp onzichtbaar. Het zou normaal moeten zijn om te bespreken.”
Politiek onzichtbaar
Het niet bespreekbaar maken van dit onderwerp is helaas ook terug te zien in het beleid van de overheid en in de politiek. Tijdens haar onderzoek verdiepte Luka zich namelijk in de manier waarop Nederlandse politiek met het onderwerp omgaat. Helaas viel op dat menstruatiearmoede niet vaak werd genoemd in moties, verkiezingen of partijprogramma’s. Daarnaast waren er verschillen in standpunten van linkse, midden- en rechtse partijen en in de mate waarin zij actief aandacht aan het onderwerp besteden.
Voor Luka is het duidelijk. Menstruatiearmoede is een politiek probleem. “Als land hebben we de verantwoordelijkheid om mensen die menstrueren te ondersteunen, zodat zij gebruik kunnen maken van comfortabele en hygiënische producten. Dat geldt zeker voor mensen die het financieel moeilijker hebben. Menstruatieproducten zijn immers basisproducten, net als bijvoorbeeld wc-papier.”
In actie
Ze zouden dan ook voor iedereen beschikbaar moeten zijn. Luka: “Erg goed dat er menstruatieproducten uitgiftepunten (MUP’s) van Stichting Armoedefonds zijn. Nadat ik voor mijn scriptie in contact gekomen was met Stichting Armoedefonds wilde ik graag wat doen. Ik vond een grote doos en besloot deze te vullen met menstruatieproducten. Via social media heb ik mensen geënthousiasmeerd om menstruatieproducten te doneren. Daarnaast maakte ik het onderwerp bespreekbaar binnen mijn vrienden- en kennissenkring, wat eveneens tot donaties leidde en leverde GoFundMe extra geld op.” Luka is blij dat ze iets heeft kunnen doen en is trots op het resultaat: “Het was een leuke uitdaging, maar ik heb de doos helemaal weten te vullen.”
Luka vult aan: “Het liefst zou je willen dat MUP’s overbodig zijn. Ik hoop dat meer politieke partijen erkennen dat menstruatiearmoede een vaste plek moet krijgen in het beleid, en ze er ook daadwerkelijk iets aan gaan doen.”
Wil jij ook in actie komen of helpen door te doneren? Neem een kijkje op armoedefonds.nl/kom-in-actie of doneer nu!
“Ik hoop dat meer politieke partijen erkennen dat menstruatiearmoede een vaste plek moet krijgen in het beleid, en ze er ook daadwerkelijk iets aan gaan doen.”
Eigenaresse Ateke Willemse mag minibieb Spekkie met trots ‘beste minibieb van Nijmegen 2025’ noemen. Geschilderd in de spekjeskleuren geel en roze is het een echte blikvanger. De jury is enthousiast over het diverse boekenaanbod én de extra steun die Spekkie biedt met menstruatieproducten. Het kastje speelt hierdoor een verbindende en sociale rol in de buurt.
Menstruatiearmoede
Ateke werkt als docente Engels op een middelbare school, waar het idee ontstond om een MUP (menstruatieproducten uitgiftepunt) te starten. “Menstruatiearmoede is een onderwerp dat me bezighoudt, vooral omdat ik werk met jongeren van 13 tot 18 jaar. Als je naar de cijfers kijkt, kun je er niet omheen dat er nog altijd veel mensen zijn die geen geld hebben voor maandverband, tampons of andere menstruatieproducten. Dat is de realiteit. Als de overheid die basis niet biedt, moeten we op andere manieren zorgen dat vrouwen en meisjes krijgen wat ze nodig hebben.”
Aanvraag MUP worden
Een MUP op school realiseren bleek lastiger dan gedacht, dus besloot Ateke zelf menstruatieproducten in haar minibieb te leggen. Toen ze merkte dat er behoefte was, nam ze contact op met Stichting Armoedefonds om te vragen of Spekkie een MUP kon worden en in aanmerking kon komen voor gratis menstruatieproducten. De rest is geschiedenis. Sindsdien vult ze Spekkie regelmatig bij met menstruatieproducten. “Ik bestel regelmatig in de MUP webshop, maar haal zelden het einde van maand met de voorraad die ik krijg. Ik leg nooit te veel neer en wil dat mensen laagdrempelig iets kunnen pakken. De struik voor het raam zorgt voor privacy voor de mensen die iets uit de minibieb komen pakken of achterlaten. Daarnaast zorg ik met sociale media ervoor dat Spekkie onder de aandacht blijft.”
Steentje bijdragen
Ateke is blij dat ze haar steentje kan bijdragen. “Ik vind het ontzettend mooi dat Stichting Armoedefonds zich hiervoor inzet. Het is een stille vorm van armoede, vaak met veel schaamte. Maar door simpelweg pakjes maandverband of tampons neer te leggen kunnen mensen het pakken zonder te vragen. Hiermee maak je iemands dag of leven een stukje lichter.”
Op Koningsdag kun je niet alleen spullen verkopen voor jezelf, maar ook voor een goed doel. In Nederland leven namelijk 1,7 miljoen mensen met geldzorgen. Samen kunnen wij hun helpen. Doneer (een deel van) je opbrengst aan het Armoedefonds en help mensen die leven in armoede. Alle kleine beetjes helpen!
Heb jij al een kleedje klaarliggen voor op Koningsdag? Misschien wil je wat speelgoed, boeken die je niet meer leest of kleren die je niet meer past verkopen. Superleuk om te doen! Maar wist je dat je hiermee ook iemand anders kunt helpen?
Wat kun je doen? – Leg een kleedje en verkoop oude, nieuwe of zelfgemaakte spullen – Doneer (een deel van) het geld dat je verdient aan het Armoedefonds – Ga naar doneer.armoedefonds.nl en doneer eenvoudig – Nog leuker: maak je eigen actie aan! Dat kan op www.steun.armoedefonds.nl
Bonus: deel je actie op sociale media en tag ons!
Zo wordt Koningsdag niet alleen leuk voor jou, maar ook voor een ander.
Kledingbank Den Bosch vertelt over een kind dat opgroeit in een arm gezin, waar niet altijd geld is voor bijvoorbeeld ondergoed. Toen het jongetje Sven namelijk bij hen binnenkwam, zagen de vrijwilligers meteen dat hij hulp nodig had. Hij kwam samen met zijn moeder de kledingbank binnen met schoenen aan die drie maten te groot waren. Dit bleek nog niet het ergste te zijn.
De vrijwilligers van Kledingbank Den Bosch namen Sven en zijn moeder direct mee door de winkel, zodat ze nieuwe kleren en schoenen konden uitzoeken. “Wij vinden het belangrijk dat mensen bij ons de kleding passen, zodat we zeker weten dat ze kleren meenemen die goed passen. De moeder van Sven wilde alleen niet dat hij de broek paste”, vertelt een vrijwilliger van Kledingbank Den Bosch. Ze hadden meteen het gevoel dat er meer aan de hand was en vroegen door.
Later biechtte de moeder, met veel schaamte, op dat ze geen ondergoed kon betalen. Sven liep dus zonder ondergoed, omdat ze simpelweg geen geld over hadden om dit te kunnen kopen. “We zijn hier ontzettend van geschrokken”, vertelt de vrijwilliger.
Naast Sven zijn er nog heel veel kinderen die basisbehoeften zoals ondergoed missen door geldtekort. Op een dag zoals vandaag staan we daar extra bij stil. Ieder kind verdient basisbehoeften zoals ondergoed. Daarom is het ontzettend belangrijk dat hulporganisaties de steun kunnen bieden om kinderen zoals Sven te helpen.
“De moeder van het jongetje wilde niet dat hij de broek paste, omdat hij geen onderbroek aanhad. Daar hadden ze geen geld voor.”
Met jouw hulp zorgen we samen dat kinderen zoals Sven de hulp krijgen die ze nodig hebben. Help ook mee, samen verzachten we armoede.
Het Praktijkcollege (HPC) Charlois in Rotterdam helpt meisjes met de nodige menstruatieproducten. Via hun MUP helpen ze iedereen die het niet kan betalen met gratis maandverband en tampons. Het helpt volgens hen niet alleen met dit probleem, maar doorbreekt ook het taboe rondom armoede en menstruatie.
Inmiddels zijn bijna 300 scholen in Nederland MUP. Dit betekent dat de meiden op school die moeite hebben met rondkomen, zich daar geen zorgen meer hoeven te maken over hun menstruatie. Zij kunnen namelijk gratis maandverband of andere artikelen pakken bij de MUP. Een van die scholen is het Praktijkcollege Charlois in Rotterdam. Zij geven aan dat het taboe rondom armoede en menstruatie wordt aangepakt én de meisjes direct worden geholpen. Ellen Westdorp vertelt: “Het effect van de MUP is heel zichtbaar. Het onderwerp menstruatie is veel bespreekbaarder geworden en normaler en dat is heel fijn.”
Het gebeurt iedereen weleens dat je een ongelukje hebt op school, door je menstruatie. Maar als je dan ook niet het geld hebt om maandverband te kunnen kopen, wordt het heel vervelend. Voor 1 op de 8 vrouwen en meisjes in Nederland is dit de realiteit. Zij hebben niet altijd geld om maandverband of tampons te kopen. Daarom is het extra belangrijk dat er MUP’s zijn op scholen.
Het Praktijkcollege Charlois in Rotterdam zag in het verleden ook veel meiden die doorlekte en dan “stiekem” moesten komen vragen om menstruatieproducten.
“Dankzij de MUP hoeven de meiden niet meer zuinig te zijn en kunnen ze zoveel pakken als dat ze nodig hebben.”
Wil jij ook meiden helpen in menstruatiearmoede? Kom dan in actie! Je kunt in gesprek gaan met jouw school over het worden van een MUP. Bijvoorbeeld jouw eigen school of de school van je kind. Samen kunnen wij zorgen dat iedereen die het nodig heeft de nodige producten krijgt!
1 op de 8 menstruerende vrouwen heeft te maken met menstruatiearmoede. Steeds vaker kunnen deze meisjes en vrouwen dan terecht bij een MUP en ook steeds meer scholen huisvesten een MUP. Inmiddels is er in 752 scholen een MUP te vinden.
Geeta Akloe, verzuimcoördinator bij het Edith Stein College in Den Haag, weet als geen ander hoe belangrijk het voor leerlingen is om gebruik te kunnen maken van een MUP. “We merken echt dat leerlingen er behoefte aan hebben. Dat horen we ook van ze terug, ze zijn enorm positief. De MUP in combinatie met een gezond ontbijt bijvoorbeeld heeft er echt voor gezorgd dat er veel minder kinderen ziek naar huis gaan.”
Schaamte rondom menstruatie
“Als je geen geld hebt voor menstruatieproducten, kan dat heel erg voelen alsof je er niet bij hoort”, legt Puk Donken uit, voorzitter van LAKS. Daarbij ligt er tegenwoordig nog steeds een taboe op het openlijk bespreken van menstruatie. Ook Akloe merkt dat leerlingen het soms eng vinden om bij haar langs te komen. “Leerlingen krijgen ieder schooljaar aan het begin van het jaar een bericht over de MUP”, legt Akloe uit. Zo is iedereen op de hoogte van het bestaan van de MUP.
Die openheid is belangrijk, zo vindt ook Donken. “We zouden graag zien dat scholen dit ieder jaar openlijk bespreken. Zodat alle leerlingen ten eerste weten dat er een MUP is op school, maar ook dat ze weten dat er niets is om je voor te schamen.”
De MUP in combinatie met een gezond ontbijt heeft er echt voor gezorgd dat er veel minder kinderen ziek naar huis gaan.”
Een MUP opstarten
Voor het opstarten van een MUP heb je niet eens zo veel nodig, volgens Akloe. “Het belangrijkste is dat je er een ruimte voor hebt”, legt ze uit. Menstruatieproducten moeten natuurlijk ook altijd op voorraad zijn; bij het Edith Stein College worden deze door de gemeente verzorgd. Ook kun je het Armoedefonds om hulp vragen.
Het LAKS heeft wel een ideale visie voor de plaats van een MUP. “Er heerst best wat schaamte rondom menstruatiearmoede en het kan voor leerlingen best een drempel zijn om hier gebruik van te maken. Leerlingen gaven tijdens onze gesprekken ook aan, dat ze niet altijd naar een docent of coördinator durven te stappen. Het liefst zien wij daarom MUP’s waar leerlingen niet om iets hoeven te vragen, maar zelf gewoon de producten kunnen pakken. De wc’s zijn daar natuurlijk een goede plek voor.”
Wil jij ook een MUP worden? Of wil jij menstruatiearmoede verzachten door MUP’s te steunen? Jou hulp is hard nodig!
